Światowy Dzień Seniora w Szczytnie na Mazurach. Odbędą się też targi tematyczne
Szczytno / 00:00
Wszystko wskazuje na to, że szukając najstarszego miasta na Mazurach musimy postawić krzyżyk na mapie przy Pasymiu. Niezwykle urokliwie zlokalizowane mazurskie miasteczko, z przebogatą i oczywiście trudną historią. Dodatkowo znajdziemy tu wiele wspaniałych zabytków architektury i przepiękne widoki na mazurską przyrodę.
Znaczącą zaletą Pasymia jest jego położenie w malowniczym zakątku na Mazurach, pomiędzy trzema jeziorami: Kalwą, Leleskim i Gromem.
Historia tego miejsca zaczyna się na długo przed panowaniem Zakonu Krzyżackiego. Pierwotnie ziemie te zamieszkiwał pruski szczep Galindów, który w latach 800–1300 posiadał tu liczne osady i grody. Jeden z nich – znany jako Okrągła Góra – zlokalizowany był na półwyspie Gajka wrzynającym się w wody jeziora Kalwa. To nie było jednak spokojne miejsce. W latach 992–1223 tereny te były areną działań wojennych pomiędzy wojskami polskimi a Prusami.
Prusowie zmagali się nie tylko z najazdami Polaków czy Litwinów. Od roku 1225 ziemie Prus zaczęli najeżdżać Krzyżacy i udało im się je podbić w 1283 r..
Najpierw ulokowano w tym miejscu wieś kościelną biskupów warmińskich - Heinrichswalde (Henrykowo). Samo miasto powstało dość szybko, bo w 1386 r. lokowane he tu na prawie chełmińskim przez wielkiego mistrza Konrada Zöllnera. Z nadaniem praw miejskich miejscowość otrzymała nową nazwę od nazwiska komtura elbląskiego Zygfryda Walpota von Bassenheima. Forma ta ewoluowała potem do postaci Passenheim. Wraz z późniejszym osadnictwem mazurskim w Prusach Książęcych, wytworzyło się także jej polskie przyswojenie – Pasym. Nazwa ta została oficjalnie przyjęta po włączeniu miejscowości do Polski w 1945 r.
W czasie wojny trzynastoletniej to mazurskie miasto opowiedziało się za Polską, jednakże po pokoju toruńskim wróciło pod panowanie Zakonu. Oczywiście jak w każdym średniowiecznym grodzie także tu był zamek oraz mury miejskie.
Zamek został wzniesiony po wojnie trzynastoletniej, później nazywany był Schervitzen Hof. Budowla ta została jednak zniszczona w połowie XVII w., a ostatecznie rozebrana w XIX w. Na miejscu dawnego zamku wzniesiono kościół katolicki.
W 1461 mieszkańcy Pasymia przystąpili do Związku Pruskiego i prowadzili działania przeciwko Zakonowi. W 1459 wycięto oddział krzyżacki zwabiony obietnicą poddania im miasta, w 1462 zajęto krzyżackie Jeziorany, Barczewo i Zalewo. Na początku XVI wieku, gdy Albrecht Hohenzollern odmówił złożenia hołdu królowi polskiemu, doszło do kolejnej wojny, w wyniku której Pasym trafił w ręce polskie na 5 lat.
W 1657 r. miasto zostało zniszczone w czasie najazdu tatarskiego. Od XVIII wieku Pasym tracił również na znaczeniu na rzecz rozwijającego się niedaleko Szczytna.
Pasym dotkliwie ucierpiał w okresie drugiej wojny szwedzkiej i w czasie najazdu tatarskiego na Prusy Książęce w 1656 roku. Epidemia dżumy w latach 1709–1710 odebrała życie 1/3 mieszkańców. W 1750 roku wybuchł ogromny pożar, który strawił znaczną część miasta. W lutym 1807 roku przez kilka dni stacjonował tu Napoleon Bonaparte wraz z 60 tys. żołnierzy. Kwatera Napoleona mieściła się na plebanii. W 1831 roku miasto padło ofiarą epidemii cholery, która zabiła 132 osoby. Łącznie zachorowało 400 mieszkańców, a zatem 10 % ówczesnej populacji Pasymia. W 1868 roku ucierpiało na skutek dużego pożaru, podobnie jak i wcześniej w 1750 r.
W XIX wieku podupadające gospodarczo miasto próbowano wyprowadzić z kryzysu na sprawą budowy nowego ratusza w latach 1854–1855 oraz szosy prowadzącej do Dźwierzut, która połączyłaby Pasym z szosą królewiecką .
W 1883 r. trzy kilometry od Pasymia wytyczono linię kolejową, w 1898 r. wybudowano gazownię, w 1904 r. rzeźnię, a w 1911 r. wodociągi. Na początku XX w. Pasym zaczął rozwijać się jako ośrodek turystyczny.
W 1921 została uruchomiona elektrownia. W latach 1923–1924 wybudowano nowy budynek dla szkoły katolickiej. W 1927 roku miasto zainwestowało w budowę pensjonatu w lesie miejskim. W latach 30. XX wieku w mieście działała szkoła sportowa, w lesie miejskim uruchomiono skocznię narciarską z wyciągiem krzesełkowym, a po jeziorze Kalwa pływały statki zabierające turystów z dworca kolejowego.
Przed 1945 r. Pasym znany był jako ośrodek sportów wodnych i zimowych oraz jako miejscowość turystyczna. Nad jeziorem Kalwa wzniesiono wtedy kompleks turystyczny (obecnie jako Rudziska Pasymskie), z pensjonatem (1927), małą skocznią narciarską z wyciągiem krzesełkowym, przystanią wodną i licznymi kawiarniami.
W styczniu 1945 r. przez Mazury przetoczył się pancerny walec Armii Czerwonej, niosąc mazurskim miasto zniszczenia i powodując masowe wyludnianie się miast i wsi. 22 stycznia 1945 r. Pasym zajęły oddziały 1 Frontu Białoruskiego. Wkrótce wysiedleniu do Niemiec uległa większość pozostałej w mieście ludności. 30% zabudowy legło w gruzach. Najstarsze miasto na Mazurach zostało wyludnione (część mieszkańców wywieziono, część wyjechała dobrowolnie).
Wiosną 1946 r. w wyniku zniszczeń wojennych Pasym utracił prawa miejskie. Dopiero w 1997 r. miejscowość ponownie uzyskała status miasta.
Powoli w Pasymiu zaczęło przybywać mieszkańców. Wracała z przymusowej ewakuacji ludność rodzima, przybyli osadnicy z Mazowsza, Kurpiowszczyzny, repatrianci z Wileńszczyzny i Kresów Wschodnich.
W latach 1945–1949 zostały uruchomione zakłady przemysłowe: młyn, tartak, wodociągi, mleczarnia, cegielnia, przetwórnia owoców i warzyw, zespół rybacki. Rozwijał się handel, rzemiosło, usługi i oświata. 15 maja 1945 roku do Pasymia przybył powołany na Burmistrza Miasta mgr Edmund Staniszewski i został zorganizowany Zarząd Miasta.
Obecnie Pasym to urokliwe miasteczko mazurskie pełne wspaniałych zabytków, które koniecznie warto obejrzeć.
Zdjęcia pochodzą z serwisu fotopolska.eu
Serwis mazury24.eu nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.