Kopią na Mazurach. Czy archeolodzy dokonają przełomowych odkryć?

Prace prowadzone są w miejscowości Czerwony Dwór w gminie Kowale Oleckie.

W dniu 19 sierpnia 2022 r. pracownicy WUOZ w Olsztynie Delegatury w Ełku odwiedzili stanowisko archeologiczne - nr XXI w Czerwonym Dworze, gdzie do końca sierpnia trwają badania archeologiczne. Wykopaliskami na cmentarzysku kurhanowym kieruje dr hab. Paweł Szymański, prof. UW, a w badaniach biorą udział studenci archeologii oraz wolontariusze.

- W momencie naszej wizyty archeolodzy przystępowali do odsłaniania centralnego pochówku badanego kurhanu oraz do eksploracji jednej z popielnic wkopanych w nasyp tego niewielkiego, rodzinnego, jak się wydaje, grobowca – informuje Wojewódzki Konserwator Zbytków w Olsztynie.

Głównym stanowiskiem badanym przez ekspedycję jest cmentarzysko kurhanowe w Czerwonym Dworze. Położone jest w centrum puszczy Boreckiej, kilka kilometrów od wsi.

Zostało odkryte w 2001 roku. Badane jest od 2003 roku każdego lata, w pierwszym sezonie przez mgr. Leszka Godziebę (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie, Delegatura w Ełku), a w następnych latach przez dr. hab. Pawła Szymańskiego (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego).

Nieoczekiwane odkrycie w jeziorze Śniardwy

Niezwykłe odkrycie w jeziorze Rzecz zaczęła się zupełnie niewinnie. W marcu 1938 roku Hans-Gerd Sablewski, chłopiec mieszkający w gospodarstwie niedaleko miejscowości Zdory (dawniej Sdorren) nad Śniardwami (dawniej Spirding-See)...

Obecnie przebadano około połowy powierzchni cmentarzyska i większość odkrytych kurhanów. Po każdym sezonie rozebrane kurhany są usypywane z powrotem – podczas rekonstrukcji zachowywana jest ich wielkość, położenie i kształt.

Stanowisko użytkowane było w pradziejach w trzech okresach.

We wczesnej epoce żelaza (zapewne na przełomie III i II wieku przed naszą erą) istniało tu osiedle wiązane z tzw. kulturą kurhanów zachodniobałtyjskich. Pomiędzy kurhanami i pod nimi znaleziono pozostałości kilkudziesięciu jam, niektórych wypełnionych rozbitymi naczyniami, oraz pozostałości kilku dymarek. Ponadto w różnych miejscach przebadanego obszaru znaleziono liczne bryłki żużla, świadczące, podobnie jak dymarki, o produkcji żelaza.

Na początku okresu wczesnorzymskiego (w I wieku naszej ery) istniało tu niewielkie cmentarzysko tzw. kultury bogaczewskiej.

Groby te świadczą o tym, że w początkach naszej ery w te okolice przybyła niewielka grupka ludności zapewne z terenów Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Być może, zamieszkiwali oni niedaleko i tu chowali swoich zmarłych. Zważywszy na niewielką liczbę grobów ich pobyt nie trwał tu zapewne długo, być może tylko kilka-kilkanaście lat.

Na początku młodszego okresu wpływów rzymskich (koniec II wieku naszej ery), po długim okresie przerwy, założono tu cmentarzysko kurhanowe tzw. kultury sudowskiej, które funkcjonowało do połowy późnego okresu wędrówek ludów (przynajmniej do końca VI wieku naszej ery), a więc przez około 400 lat. Samo olbrzymie cmentarzysko zajmuje dość duży obszar (pas długości około 200 m i szerokości 20-50 metrów) i składa się z około 35-40 kurhanów. Do tej pory przebadano 25 kurhanów oraz dużą część przestrzeni pomiędzy nimi.

Dopiero rozpoczynają się badania wykopaliskowe na kolejnym stanowisku sepulkralnym, tym razem wpisanym do rejestru zabytków stanowisku I w Paprotkach, gm. Miłki.

W odróżnieniu do cmentarzyska w Czerwonym Dworze, gdzie występują przed wszystkim kurhany, jest to cmentarzysko płaskie. Oba obiekty użytkowane były w podobnym czasie. Stanowisko w Paprotkach znane jest m.in. z tzw. pochówków końskich, w poprzednich sezonach natrafiono również na relikty okopów z I wojny światowej.

Badania w Paprotkach w tym sezonie, kierowane przez dra hab. Macieja Karczewskiego, prof. UwB, realizawane są w związku z projektem dr Katheriny French pn. BONEZ: Baltic Paganism, Osteology, and New Evidence from Zooarchaeology, finansowanego ze środków z programu Marie Sklodowska Curie Actions Komisji Europejskiej (grant agreement 893072) oraz National Geographic Research Grant.

Niezwykle odkrycie na Mazurach. Odnaleziono zaginione cmentarzysko Galindów

Pierwsze badania na stanowisku prowadzili na przełomie XIX i XX w. pruscy archeolodzy: P. Hollack i F.E. Peiser. Znaleziono wówczas co najmniej 179 grobów. Zmarli pochowani na cmentarzysku zostali poddani ciałopaleniu, a...